Waar is het goed voor?

Tekenen kan met veel verschillende materialen. Maar wat kun je er allemaal mee en welke kies je?

Meest gebruikt

Het meest gebruikte teken- en schrijfmateriaal is wel het grijze potlood. Grijs potlood bevat een stift, die bestaat uit een mengsel van grafiet en klei, met een houten omhulsel. Het wordt daarom ook wel grafietpotlood genoemd.

Nu heb je vast wel eens de letter ‘HB’ op zo’n potlood zien staan. Maar wat betekent dat nu eigenlijk? HB staat voor een neutraal potlood. Dus niet persé heel hard (bijv. 4H) of juist heel zacht (bijv.6B). Het zit er eigenlijk precies tussenin.

Nu zijn er ook potloden met alleen een B of een H erop, en vaak ook nog met een getal ervoor. Ik zal je uitleggen wat dit betekent:

Een B-potlood is zachter en kleurt zwarter. Hoe hoger het getal vóór de B, hoe zachter het potlood.

Een H-potlood is juist harder. Hier kun je scherpe lijnen mee maken bijvoorbeeld. Ook hierbij geldt; hoe hoger het getal vóór de H, hoe harder het potlood.

Waar komt dat nu door

De hardheid van het potlood wordt bepaalt door de verhouding tussen de hoeveelheid klei en grafiet in de stift. Hoe meer klei er in het mengsel zit, hoe harder het potlood is. Dat klinkt best logisch toch? Als er minder klei is gebruikt wordt het potlood dus minder hard en geeft het meer kleur (grijstint) af. Die grijstint bestaat uit grafiet. Grafiet is een mineraal dat afgeleid is van koolstof.

Overal hetzelfde

De aanduidingen van H en B op potloden wordt universeel gebruikt. Dus dat betekent dat waar ook ter wereld je potloden gaat kopen of gebruiken, deze aanduiding overal hetzelfde betekent.

Het grafietpotlood wordt het meest als schetsmateriaal gebruikt. Het is een makkelijk materiaal waar je ook alle kanten mee uit kunt. Door de diverse hardheden kun je eindeloos variëren van fijne en strakke lijnen tot vele grijstinten en ruwere vormen.

Nóg een groot voordeel van grafiet is dat je het kunt corrigeren. Met een gum kun je foutjes weggummen en opnieuw beginnen. Al raad ik je af dat te vaak te doen. Je papier beschadigd er namelijk wel door.

Kleurpotloden

Naast grafiet heb je nog veel meer soorten potloden. Wanneer je bijvoorbeeld kijkt naar kleurpotloden, dan zie je ook hierin verschillende soorten. Naast de gewone kleurpotloden  zijn er namelijk ook nog aquarelpotloden of pastelpotloden.

Kleurpotloden zijn er ook in verschillende kwaliteiten. De goedkopere varianten zijn vaak wat harder. Als je hiermee kleurt merk je dat het vaak wat streperig blijft en het moeilijk is om het potlood uit te vegen of te gummen.  Soms kost het zelfs moeite om het zichtbaar op papier te krijgen. Hier zit dan dus minder pigment in en meer bindmiddel. (Bij kleurpotlood is dat een mengsel van was en kalk, in plaats van klei.)

Kleurpotloden die wat zachter zijn, geven daarom vaak wel een beter resultaat. Wanneer je daarmee kleurt merk je dat de kleuren al wat intenser zijn en ook beter dekken op het papier. Het potlood is ook makkelijker uit te vegen of te mengen.  Vaak zijn deze potloden iets duurder. Maar je doet er lang mee en je krijgt er ook een mooier resultaat door.

Goed materiaal draagt bij aan het behalen van een mooier resultaat.

Ik noemde ook al even de aquarelpotloden. Dit zijn potloden die vaak ook een hogere pigmentwaarde hebben. Wanneer je hier met een penseeltje overheen gaat worden de kleuren vaak nog intenser, doordat deze oplosbaar zijn met water. Het geeft ook een echt aquareleffect. Je kunt er daarna ook gewoon weer met potlood overheen tekenen. Een potlood met een extra eigenschap dus.

Pastelpotloden heb de hoogste pigmentwaarde. Deze kun je ook heel goed op gekleurd papier gebruiken bijvoorbeeld. Zelfs op zwart papier. De lichte kleuren werken namelijk heel goed op een donkere ondergrond. Wanneer je hele gedetailleerde potloodtekeningen tegenkomt, dan zijn die bijna altijd gemaakt met pastelpotloden. Deze lenen zich heel goed voor het opbouwen van een tekening in laagjes. Zoals je dat met verf kunt in een schilderij.

Naast deze potloden kun je ook nog werken met houtskool of pastelkrijt. Dat zijn nog zachtere materialen die zich heel goed lenen voor de wat lossere tekenstijlen. Deze materialen zijn zo zacht dat ze ook vrij ‘los’ op het papier liggen. Je veegt het er daardoor ook weer makkelijk af. Fixeren is daarom bij deze techniek vaak aan te raden. Meestal kan dat al met een simpele haarspray.

Wil je nog meer verdieping in je tekening voor een sterker contrast? Dan zou het werken met pen en inkt ook nog een optie zijn.

Er is veel mogelijk. Om te ontdekken welk tekenmateriaal jou het beste ligt is het een kwestie van uitproberen. Ben je iemand die helemaal gaat voor details, dan is een grafietpotlood of tekenpen waarschijnlijk favoriet. Maar houdt je het liever wat losser, dan zou pastelkrijt meer bij je passen.

Geniet van het ontdekken. Succes!